Het NRE-terrein kent een lange geschiedenis als voormalig gasfabriekterrein aan het Eindhovensch Kanaal. Sinds de opriching in 1899 heeft het gebied vele gedaanteverwisselingen gekend. Op dit moment staat het NRE-terrein aan de vooravond om getransformeerd te worden naar een kleinschalig, levendig en creatief gebied aan de rand van het centrum. Geen gewone stadswijk, maar een unieke plek voor particulieren, ondernemers en andere patijen die gezamenlijk een ‘nieuw’ en inspirerend stukje Eindhoven willen creëren. Enkel eindgebruikers en belanghebbenden doen mee in het co-creatieve proces. Er is geen vooropgezet masterplan. Het gebied wordt samen met de nieuwe bewoners en bedrijven coöperatief vormgegeven.

Ondanks de centrale ligging t.o.v. van de binnenstad, is het NRE-terrein lange tijd een witte vlek op de kaart geweest, ontoegankelijk voor velen. Op stedenbouwkundig niveau kan de directe omgeving van het NRE- terrein worden gekarakteriseerd als een lappendeken aan verschillende stadsweefsels, ieder met een eigen karakter. Daarmee is het terrein een belangrijke schakel tussen een aantal interessante deelgebieden: de groene Dommelzone, het bedrijvige Eindhovensch kanaal, het sta ge Villapark, het historische klooster Mariënhage met de Paterskerk, de kleinschalige stadswijk Oude Haven en natuurlijk de levendige binnenstad. 

Over een periode van meer dan 100 jaar heeft het NRE-terrein keer op keer veranderingen ondergaan. Het gebied is soms plotseling (nieuwe productieprocessen) en soms geleidelijk veranderd. Om de stap te kunnen maken naar een toekomst-ambitie voor het NRE-terrein, is het van belang om de historische ontwikkeling in kaart te brengen en om de achtergrond van de huidige ruimtelijke constellatie van gebouwen te begrijpen. Immers: de huidige ruimtelijke ordening van bestaande gebouwen, met aan de andere kant grote open ruimtes, roept vragen op. Een onderzoek naar de morfologie (stadsvorm) van het NRE-terrein vormt de schakel tussen de historische analyse en een toekomst-ambitie. Aanknopingspunten uit de historisch morfologische analyse zijn de katalysator in het ontwerpproces. 

Als gevolg van allerlei ontwikkelingen zijn de condties in de stadsontwikkeling aan verandering onderhevig. De overtuiging groeit dat het traditionele systeem achter ruimtelijke ordening niet langer meer voldoet. De planningsmethodiek van het voorspellen van behoeftes waarna planmatig het geraamde aantal vierkante meters wordt ontwikkeld past niet meer in de huidige tijdsgeest. Daarnaast zorgt de binnenstedelijke ligging van het NRE-terrein voor het ontstaan van een complex (horizontaal) speelveld van belangen en logische beperkingen. Passend bij de ruimtelijke context enerzijds en de huidige economische en maatschappelijke tendens anderzijds is er alle aanleiding om terreinen kleinschalig, bescheiden en coöperatief te ontwikkelen met volop ruimte voor initiatieven en flexibiliteit. Op zoek naar een nieuwe balans in het maken van de stad. In plaats van een integraal traject door enkele spelers worden verschillende initiatieven met een eigen dynamiek met elkaar in verbinding gebracht. Individuele initiatieven worden in lijn gebracht met de gemeenschappelijke ambities.

Gedurende de tijd van plannen maken is het NRE-terrein open gesteld voor tijdelijke activiteiten en invullingen van de gebouwen. Het gebied heeft zich gedurende een aantal jaar ontwikkeld als creatieve hotspot in de stad. Creatieve ondernemers en kunstenaars hebben hun intrek genomen en geven het terrein een eigen karakter. Deze periode creëert waarde en tegelijkertijd vormt het een 'incubatietijd' waarin gekeken wordt wat zich op deze plek wil manifesteren. 

Aan de basis van liggen gezamenlijke ambities waarmee de kernwaarden van het NRE-terrein bewaakt kunnen worden en waaraan toekomstige beslissingen getoetst kunnen worden. De voorkeurskandidaten zetten met deze ambities een stip op de horizon. Zij zijn vastberaden om het NRE-terrein nieuw elan te geven: ‘Nieuwe Energie’. Het NRE-terrein is onlosmakelijk verbonden met het begrip energie, sinds er in 1899 de eerste fabrieken werden gebouwd voor de productie van gas. Later werd er naast de productie van kolengas ook elektriciteit en watergas geproduceerd. Ook na de jaren dertig, toen men overging van produceren naar distribueren, kende het gebied nog vele transformaties. Echter, het begrip energie heeft altijd als een rode draad door alle ontwikkelingen van het gebied gelopen. 

Geen plan maar kader

Coöperatief ontwikkelen roept de vraag op wie precies verantwoordelijk is voor het ontwerp van het geheel. Het is niet reëel om te veronderstellen dat een goed geheel als vanzelf ontstaat. Het ene initiatief kan het andere namelijk in de weg zitten en dit betekent dat niet alles zomaar mogelijk is. Het eigenbelang moet aan het gezamenlijk belang getoetst kunnen worden. Bovendien is het behoud van de bijzondere karakteristiek van het NRE-terrein een gezamenlijke doelstelling. Het is daarom belangrijk om te bepalen hoe we beide kunnen waarborgen.

Tijdens de workshops en werkgroep-overleggen bleek al snel dat een traditioneel (stedenbouwkundig) plan niet tot een passende en toekomstbestendige oplossing leidt. Economisch moeilijke tijden, de gefaseerde ontwikkeling van het gebied, noodzakelijke grondsaneringen en overige onzekerheden hebben betrokken partijen gezamenlijk doen besluiten om niet een plan te maken waarbij het eindbeeld in ‘vorm’ is vastlegt, maar om in plaats hiervan een ruimtelijk kader en spelregels te ontwikkelen. Dit ‘kader’ is een logische voortzetting van de geformuleerde ambities en laat ruimte voor toekomstige initiatieven.

Spelregels en raamwerkkaart

Tijdens de verschillende bijeenkomsten hebben de voorkeurskandidaten spelregels voorgedragen, die na een regelmatige (her)overweging, hebben geleid tot een raamwerkkaart. Ze vormen het startpunt voor individuele planontwikkeling van nieuwbouw of herbestemming. Het doel van de spelregels en raamwerkkaart is om stedenbouwkundige principes te waarborgen, creativiteit en vrijheid van initiatieven te beschermen en om de karakteristiek van het NRE-terrein te bewaken. De spelregels en raamwerkkaart zijn onderdeel van een groter geheel  en vertalen samen met de geformuleerde ambitie de filosofie en de opgebouwde energie van de voorkeurskandidaten.