Groenstrategiekaarten Eindhoven
ontwerpend onderzoek en strategie
#klimaatrobuust
#biodivers
#gezond
#identiteit
Jarenlang is binnen het groenbeleid gewerkt met functiekaarten. Vandaag de dag vraagt de praktijk om een andere indeling en wordt voorgesteld om functiekaarten meer thematisch of opgavegericht te laten werken. De Gemeente Eindhoven heeft daarom de functiekaarten aangepast naar 4 thematieken: klimaatadaptatie, biodiversiteit, gezondheid en identiteit.Het projectteam en het groenteam van Gemeente Eindhoven kwamen middels workshops tot definities van de vier thematieken. Co-creatie was een belangrijk onderdeel binnen het ontwerpend onderzoek om te komen tot gedragen definities, urgenties en ambities.
Binnen de interne organisatie van de gemeente wordt, o.a. ten behoeve van de Omgevingsvisie en het Ontwikkelperspectief Eindhoven gesprekken gevoerd met de verschillende vakdisciplines. Door scherp in beeld te hebben wat de opgaves, ambities, kansen en prioriteiten vanuit de vakdiscipline ‘Groen’ zijn, kan dit gesprek goed gevoerd worden. Hiermee moet het duidelijk worden welke rol locaties binnen het groensysteem hebben, en daarmee de ‘prestatie’ die een plek op het gebied van klimaatadaptatie, biodiversiteit, gezondheid en identiteit moet leveren. Het ontwerpend onderzoek heeft als doel het inzichtelijk maken van de geografische historie, de huidige groen situatie, prestatie en de ambitie voor de toekomst. Hierdoor kan er een eenduidig verhaal verteld worden door het team groen. Waar hiervoor gewerkt moest worden met een veelheid aan losse beleidsdocumenten, wordt het nu gemakkelijker om gerichte, onderbouwde en eenduidige adviezen te geven.
Het onderzoek kent verscheidene stappen:
- Methodiek: het complexe groensysteem inzichtelijk maken met de onderlinge relaties tussen de thema’s
- Ontwikkeling: onderzoeken van de historische geografie van groen in Eindhoven
- Themakaarten: de huidige situatie en prestatie van groen op de 4 thema’s
- Urgentiekaarten: ontwerpend onderzoek naar prioriteiten, kansen en missing links
- Ambitiekaarten: middels de werkwijze van The Natural Step wordt toegewerkt van een startpositie naar een uitgangspositie, gebaseerd op de gevonden urgenties en bestaand beleid
Methodiek
De vier door de gemeente geformuleerde thema’s in de vorm van een klaverblad zijn niet hiërarchisch los van elkaar te zien, maar raken elkaar en vormen samen een complex groensysteem. De thema’s zijn niet altijd gelijkwaardig, de invloedssfeer verschilt. Als bodem en water sturend zijn, is er sprake van een hiërarchie en gelaagdheid. Bodem en water zijn de basis > wat groeit er op? > wie gebruikt het en hoe? > hoe herken je het?
Door het opstellen van de definities per thema wordt duidelijk uit welke onderdelen de themakaarten dienen te bestaan, welke kaartlagen daarbij horen en wanneer het groen op dit thema wel/niet goed presteert. Er wordt gewerkt met een basisset aan kaarten, die per thema gecombineerd worden. Bepaalde lagen verschijnen in elk thema, omdat de inhoud verbonden is. Het vormt een systeem, een groenmachine.
Themakaarten, Urgentiekaarten en Ambitiekaarten
Elke kaart is begeleid met een uitleggende legenda, evenals een uitgebreide bijlage waarin per kaartlaag de bronbestanden en bijbehorende keuzes en aannames worden beschreven.
Door de ambitiekaarten in overlap te bestuderen, wordt zichtbaar waar ambities elkaar raken, waar concurrentie, urgentie, danwel win-win-situaties (door middel van meekoppelkansen) ontstaan. Een dergelijke oefening geeft mogelijke prioriteringen aan in project-gebieden en deelgebieden. Dit zal verder onderzocht worden in Fase II van project Groenkaarten
project data
locatie Eindhoven, Noord-Brabant
type ontwerpend onderzoek, strategie
opdrachtgever Gemeente Eindhoven
wanneer 2023-2024
team Van Tuijn Stedenbouw + Le Far West